Podczas tegorocznych targów Fachpack, nasz Prezes udzielił wywiadu dla Advanced Packaging Association (APA). Rozmowa dotyczyła m.in. roli materiałów barierowych w ochronie żywności, znaczenia innowacji w projektowaniu polimerów oraz współpracy branżowej na rzecz zrównoważonego rozwoju. Cieszymy się, że mogliśmy podzielić się naszym doświadczeniem i spojrzeniem na przyszłość opakowań. Zapraszamy do lektury poniższego wywiadu. Oryginalna, angielska wersja rozmowy dostępna jest na stronie APA:
1. Wstęp – perspektywa osobista
Pytający: Panie Prezesie, przez wiele lat pracował Pan w sektorze opakowań z papieru i tektury. Teraz reprezentuje Pan branżę elastycznych opakowań z tworzyw sztucznych. Jak ta zmiana wpłynęła na Pana pogląd na rolę różnych materiałów w ochronie żywności i środowiska?
Odpowiadający: Wywodząc się ze świata opakowań kartonowych byłem głęboko zakorzeniony w materiałach odnawialnych i nadających się do recyklingu. Ta perspektywa ukształtowała moje myślenie o ochronie środowiska. Jednak przejście do elastycznych tworzyw sztucznych – zwłaszcza wysokowydajnych folii barierowych – poszerzyło to spojrzenie. Zrozumiałem, że kluczową kwestią nie jest kwestia plastiku kontra papier, ale funkcja kontra wpływ.
Opakowania elastyczne, szczególnie te wykorzystujące zaawansowane polimery, takie jak poliamid, odgrywają kluczową rolę w ograniczaniu marnowania żywności dzięki swojej skuteczności barierowej. Materiały te są niezwykle wydajne: zapewniają maksymalną ochronę przy minimalnym zużyciu materiału. A zaprojektowane z myślą o gospodarce o obiegu zamkniętym, nawet wielowarstwowe folie mogą być zgodne z celami środowiskowymi. Wyzwaniem stojącym przed nami nie jest rezygnacja z takich materiałów, ale ich bardziej inteligentne wykorzystanie w strukturach, które są zarówno funkcjonalne, jak i nadają się do recyklingu.
2. Edukacja i zmiana postrzegania
P: Wiem, że ukończył Pan studia podyplomowe z zakresu przetwórstwa i recyklingu tworzyw sztucznych. Czy mógłby Pan podzielić się faktami lub odkryciami, które były dla Pana największym zaskoczeniem i zmieniły Pana dotychczasowe przekonania?
O: Największym zaskoczeniem było uświadomienie sobie, jak innowacyjny i w jak dużym stopniu oparty na nauce jest przemysł polimerów. Panuje błędne przekonanie, że tworzywa sztuczne to przestarzałe rozwiązanie. W rzeczywistości ta dziedzina dynamicznie się rozwija. Byłem szczególnie pod wrażeniem nowych technologii kompatybilizacji, selektywnej separacji i metod recyklingu chemicznego, które oferują sposoby odzyskiwania nawet folii polietylenowych zawierających poliamid.
Nie doceniłem również znaczenia projektowania procesów – tego, jak nowoczesne metody orientacji (takie jak MDO) i zaawansowane technologie ekstruzji mogą znacząco poprawić właściwości folii. Te innowacje pozwalają nam zmniejszyć grubość warstw poliamidu w niektórych zastosowaniach, zachowując jednocześnie właściwości barierowe i mechaniczne. W ten sposób można poprawić recykling bez utraty funkcjonalności.
Moje studia wzmocniły kluczowe przesłanie: projektowanie i materiałoznawstwo – a nie tylko rodzaj materiału – decydują o wpływie opakowań na środowisko.
3. Zapobieganie marnowaniu żywności
P: Często mówi się, że największym „kosztem ekologicznym” nie jest samo opakowanie, ale marnowanie żywności, którego opakowania pomagają uniknąć. Jakie jest Pana zdanie? I jak postrzega Pan rolę opakowań barierowych w tym kontekście?
O: Zgadzam się całkowicie. Opakowań nigdy nie należy oceniać w oderwaniu od produktów które chroni. Kiedy żywność się psuje, marnujemy wodę, energię, logistykę i pracę włożoną w jej produkcję. Ślad węglowy marnowanego mięsa, nabiału lub ryb jest często 10 do 20 razy większy niż opakowanie, które mogłoby je chronić.
Właśnie w tym miejscu opakowania wysokobarierowe – w tym folie zawierające poliamid – wnoszą ogromną wartość. Poliamid zapewnia barierę tlenową, odporność na przebicie i wytrzymałość mechaniczną, co jest kluczowe w przypadku świeżych produktów spożywczych. Bez niego okres przydatności do spożycia ulega skróceniu, wzrasta ryzyko uszkodzeń, a straty żywności stają się ukrytym obciążeniem dla środowiska.
Tak więc, prawdziwym kosztem ekologicznym jest marnowanie żywności – a elastyczne opakowania są jednym z naszych najskuteczniejszych narzędzi w walce z tym problemem.
4. Poliamid i regulacje prawne
P: Jednym z materiałów, którego przyszłość w ramach PPWR (Rozporządzenia w sprawie Opakowań i Odpadów Opakowaniowych) jest wciąż przedmiotem dyskusji, jest poliamid. Jaką rolę widzi Pan w przyszłości opakowań elastycznych?
O: Poliamid jest jednym z najbardziej zaawansowanych technicznie i chroniących inne zasoby materiałów. Zapewnia niezbędne właściwości barierowe i mechaniczne w cienkich warstwach, co pozwala nam zmniejszyć grubość opakowań i wydłużyć okres przydatności do spożycia. Jego stosunek wydajności do grubości jest znakomity.
Poliamid stwarza wyzwania w zakresie recyklingu – nie dlatego, że jest „zły”, ale dlatego, że obecne systemy recyklingu nie zostały zaprojektowane z myślą o jego odzyskiwaniu. Ale to się zmienia. Mamy teraz kompatybilizatory, technologie separacji na bazie rozpuszczalników i recykling chemiczny, które pozwalają na odzyskiwanie struktur na bazie poliamidu. Technologie takie jak Triple Bubble®, w których poliamid może być stosowany w bardzo cienkich warstwach zewnętrznych.
Moim zdaniem nie powinniśmy całkowicie eliminować poliamidu. Zamiast tego powinniśmy:
- Używać go tylko tam, gdzie jest to konieczne dla funkcjonalności.
- Projektować konstrukcje nadające się do recyklingu lub odzysku.
- Inwestować w infrastrukturę i partnerstwa, które umożliwiają prawdziwą gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Ten materiał wciąż ma przyszłość – ale w inteligentnych, cyrkularnych projektach.
5. Perspektywa międzysektorowa
P: Miał Pan okazję pracować w dwóch różnych sektorach – tektury i tworzyw sztucznych. Jak ta szeroka perspektywa wpływa na Pana pogląd na pracę organizacji takich jak APA, które starają się promować dialog i równowagę w ocenie różnych materiałów opakowaniowych?
O: Mając do czynienia z obiema stronami – tekturą i folią – głęboko wierzę, że żaden pojedynczy materiał nie daje wszystkich odpowiedzi. Każdy z nich ma swoje mocne i słabe strony, w zależności od produktu, łańcucha dostaw i scenariusza końca cyklu życia.
Dlatego cenię misję APA, polegającą na promowaniu równowagi i dialogu opartego na danych. Musimy odejść od polaryzujących narracji. Przyszłość zależy od równoważności funkcjonalnej, myślenia o cyklu życia i tego, jak różne materiały przyczyniają się do realizacji szerszych celów, takich jak redukcja emisji CO₂ czy zapobieganie powstawaniu odpadów.
APA pomaga łączyć interesariuszy w celu znalezienia wspólnego języka, promować zharmonizowane standardy i zapewnić, że przepisy wspierają, a nie utrudniają, innowacje. W świecie, w którym opakowania stają się polem walki o regulacje i reputację, taka praca jest niezbędna.
6. Współodpowiedzialność
P: Jak postrzega Pan rolę współpracy między różnymi sektorami opakowań w kontekście celów UE – redukcji odpadów, lepszego recyklingu i ochrony klimatu?
O: Myślenie silosowe nie doprowadzi nas do gospodarki o obiegu zamkniętym. Włókna, plastik, szkło i metale odgrywają ważną rolę – ale żaden z nich nie odniesie sukcesu samodzielnie. Potrzebujemy współpracy międzysektorowej na kilku poziomach:
- Ujednolicenie kryteriów recyklingu i oznakowania.
- Współinwestowanie w infrastrukturę, zwłaszcza w zakresie elastycznego systemu zbiórki i sortowania tworzyw sztucznych.
- Promowanie hybrydowych rozwiązań opakowaniowych, takich jak opakowania z papieru powlekane tworzywem sztucznym, które nadal nadają się do recyklingu.
- Edukacja konsumentów w zakresie świadomego wyboru sposobu utylizacji.
Współodpowiedzialność branżowa to klucz do sukcesu. Jeśli my, jako branża, nie będziemy współpracować w zakresie różnych materiałów, ryzykujemy fragmentację przepisów i utratę zaufania społecznego.
Wierzę, że naszym najlepszym rozwiązaniem jest wspólne projektowanie, jasna komunikacja i odważne innowacje – zawsze z myślą o klimacie i konsumencie.
